Jak poradzić sobie z FOMO i budować zyski na kryptowalutach?

Ten artykuł jest trzecią i ostatnią częścią serii o sprawdzaniu kursów kryptowalut, FOMO i budowaniu systemu inwestycyjnego.

1. Jak sprawdzanie kursu kryptowalut zniszczyło dwóch inwestorów?
2. Gdzie znaleźć aktualny kurs kryptowalut online?
3. Jak poradzić sobie z FOMO i budować zyski na kryptowalutach? (jesteś tutaj)

Inwestor skuteczny

Był sobie inwestor, znany jako “praktyczny gracz”. Miał wygrywającą strategię, która była oparta na analizie technicznej i zrozumieniu formacji świecowych. Wiedział, które formacje mają większe prawdopodobieństwo przewidywania kolejnych ruchów rynku i ceny, a które są mniej wiarygodne. Przez lata testował swoje przewidywania, tworząc archiwum testów i skuteczności. Stosował tylko te przewidywania, które miały “dodatnią wartość oczekiwaną”, czyli skuteczność powyżej 50% (napisz komentarz, aby dowiedzieć się jakie to formacje).

Ale to, co go wyróżniało, to jego zdolność do kontroli swojej psychiki. Zrozumiał, że emocje i uzależnienie od informacji mogą zaszkodzić jego inwestycjom. Dlatego zawsze starał się utrzymać spokój, niezależnie od tego, co działo się na rynku. Zamiast ciągle sprawdzać kursy kryptowalut, inwestor ustalił konkretny harmonogram, kiedy sprawdzał kursy i dokonywał transakcji. Pozwoliło mu to na uniknięcie impulsywnych decyzji i skupienie się na swojej strategii.

“Praktyczny gracz” również zrozumiał, że nie każda transakcja musi być zyskowna. Czasami, mimo że wszystko wskazywało na to, że cena pójdzie w górę, rynek szedł w przeciwnym kierunku. Wtedy inwestor nie pozwalał, aby te straty wpływały na niego emocjonalnie i szybko pozbywał się inwestycji. Szybko przeżywał złość i żal oraz traktował je jako część procesu inwestycyjnego, motywację i okazję do nauki.

Dzięki swojej wygrywającej strategii i zdolności do kontroli swojej psychiki, ten inwestor był w stanie osiągnąć długoterminowy sukces inwestycyjny. Osiągnął to, bo zrozumiał, że musi wejść w rolę “praktycznego inwestora”, który podejmuje wiele pozytywnych decyzji. Jego historia jest dowodem na to, że dyscyplina, konsekwencja i zdrowe podejście do inwestowania są równie ważne, jak sama strategia inwestycyjna.

FOMO: Czy to wpływa na Twoje zyski?

FOMO, czyli “Fear Of Missing Out”, w kontekście inwestowania oznacza lęk przed przegapieniem okazji do zarobku. Jest to emocjonalna reakcja, która popycha inwestorów do podejmowania pochopnych decyzji finansowych w obawie przed utratą potencjalnych zysków. Objawia się: 

• częstym sprawdzaniem kursów i cen, 
• impulsywnym kupowaniem aktywów na fali wzrostowej,
• sprzedażą w panice podczas spadków. 

FOMO prowadzi do reaktywnego, a nie proaktywnego podejścia do inwestowania, co często skutkuje stratami zamiast przemyślanymi i zyskownymi decyzjami.

Wiemy już z poprzednich części, jak lęk FOMO wpłynął na kapitał Młodego Inwestora i Doświadczonego Inwestora. Spróbujmy wypracować zdrowe podejście.

Popełniasz te błędy. Jak poradzić sobie z FOMO?

Lęk przed utratą okazji do osiągnięcia zysku to pułapka. Gracz wie, że powinien się kształcić, być cierpliwy i trzymać się strategii. Ciężko jest jednak inwestować z głową, nie emocjami, gdy powtarza się wciąż te same błędy.

Wystawianie się na niepotrzebne ryzyko

Jeśli jesteś pod wpływem FOMO, wystawiasz się na niepotrzebne ryzyko.

Młody Inwestor dał się ponieść modnym spółkom i stracił pieniądze na spółce BBBY (napisz w komentarzu, jeśli jesteś zainteresowany poznaniem tej historii wraz z analizą).

Fashion trading, kończy się z portfolio przecenionych akcji ze słabymi fundamentami.

Kupujesz aktywa sprzeczne z Twoimi długoterminowymi celami

Spekulujesz i inwestujesz w instrumenty lub spółki, które nie współgrają z Twoimi długoterminowymi celami inwestycyjnymi.

Gdy inwestujesz impulsywnie, nie zwracasz uwagi na fakty i liczby. Krótkoterminowe cele, typu “zyskam na tym 100%” stają się ważniejsze, niż długoterminowe “utrzymam i pomnożę swój kapitał, aby produkował strumień dochodu”. W takiej sytuacji łatwo dać się ponieść rynkowym siłom. Dlatego tak ważne jest, aby inwestować zgodnie z nieustannie rozwijanymi mentalnymi modelami.

Doświadczasz wahań nastroju i czujesz się po prostu źle

Wahania nastroju, trudne emocje, ruminacja, nieumiejętność pogodzenia się z rzeczywistością. Są to rzeczy doświadczane przez inwestorów w wyniku wystawienia na nadmierne ryzyko lub w wyniku popełniania niepotrzebnych błędów. W takiej sytuacji łatwo o rozwinięcie FOMO.

Próbujesz odgrywać się na rynku i zrewanżować się za straty

Próba odgrywania się na rynku to zjawisko, w którym po doświadczeniu stratnej transakcji inwestor chce jak najszybciej odegrać się, aby “odrobić stratę”. Odgrywanie się odciąga od długoterminowych celów oraz wiąże się ze zwiększonymi kosztami transakcyjnymi, ponieważ wtedy dokonuje się więcej operacji.

Jak pokonać FOMO i zacząć zarabiać?

Jakie wnioski wyciągnęli inwestorzy, którzy cierpieli na lęk przed utratą okazji? Trzymając się kilku pozytywnych zasad, można utrzymać dyscyplinę i pomóc sobie wyciągnąć się z kłopotliwych schematów.

1. Przyznaj się do Błędów: Pierwszym krokiem do zerwania ze złymi nawykami jest przyjęcie ich do wiadomości. Oswajaj się z myślą, że jesteś pod wpływem FOMO. Zapisz błędy, które popełniłeś w przeszłości i okoliczności, które do nich doprowadziły. To pomoże Ci rozpoznać wzorce i unikać popełniania tych samych błędów w przyszłości.

2. Stwórz System: Opracuj system inwestycyjny, który jest zgodny z Twoją tolerancją na ryzyko i celami inwestycyjnymi. Może to być zestaw zasad dotyczących kiedy kupować i sprzedawać, lista kryteriów, które firma musi spełnić, zanim zainwestujesz, lub strategia dywersyfikacji, aby rozłożyć ryzyko.

3. Trzymaj się Swojego Systemu: Kiedy już masz system, trzymaj się go. Łatwo odbiegać od swojego systemu, kiedy rynek gwałtownie rośnie lub spada. Ale pamiętaj, że Twój system ma na celu ochronę przed Twoimi uprzedzeniami i emocjonalnymi decyzjami.

4. Ćwicz Cierpliwość: Inwestowanie to maraton, a nie sprint. Chodzi o osiąganie stałych zwrotów na długą metę, a nie o szybkie zarobki. Bądź cierpliwy i pozwól swoim inwestycjom rosnąć.

5. Szukaj Pomocy: Jeśli masz trudności z zerwaniem ze złymi nawykami, rozważ zasięgnięcie pomocy od doradcy finansowego. Może on zapewnić obiektywną perspektywę i pomóc Ci utrzymać się na właściwej drodze.

Uzależnienie od pobudzenia. Jak przestać śledzić każdą zmianę kursu?

Sprawdźmy jak Młody Inwestor i Doświadczony Inwestor pokonali swoje uzależnienie od informacji i spróbowali uwolnić się spod wpływu lęku.

Pokonanie FOMO, gdy jesteś niedoświadczony, ale masz przed sobą dużo czasu

Bezradność oraz FOMO to częste problemy tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z rynkiem. To naturalna ludzka tendencja, chęć bycia częścią czegoś, co zyskuje na popularności. Jednakże, w świecie inwestycji, może to prowadzić do pochopnych decyzji opartych na emocjach, a nie solidnej analizie finansowej. Oto jak możesz to pokonać:

1. Ustal Jasne Cele Inwestycyjne: Zanim zaczniesz inwestować, zdefiniuj, czego chcesz osiągnąć. Czy oszczędzasz na:

• Wczesną emeryturę (to bardzo szczytne, jeśli jesteś młody), 
• Samochód, 
• Własne mieszkanie,
• Wkład kredytowy na dom,
• Edukację swojego dziecka.

Posiadanie jasnych celów pomoże Ci pozostać skoncentrowanym i nie dać się porwać trendom rynkowym czy szumowi informacyjnemu.

2. Rozwiń Plan Inwestycyjny: Kiedy już masz swoje cele, stwórz plan inwestycyjny. Powinien on zawierać typy aktywów, w które zamierzasz inwestować, ile zamierzasz inwestować i kiedy zamierzasz inwestować. Trzymaj się tego planu niezależnie od fluktuacji rynkowych.

3. Zrozum Swoją Tolerancję na Ryzyko: Nie każda inwestycja będzie pasować do Twojego profilu ryzyka. Inwestycje o wysokim ryzyku mogą oferować wysokie zwroty, ale mogą również prowadzić do znacznych strat, materialnych i mentalnych. Zrozum swoją tolerancję na ryzyko i zrezygnuj z aktywności, które szkodzą.

4. Edukuj Się: Poświęć czas na naukę o inwestowaniu. Czytaj książki, bierz udział w kursach online, śledź wiarygodne źródła wiadomości finansowych i rozważ zasięgnięcie porady od doradcy finansowego. Im więcej wiesz, tym mniej niepewności będzie wywoływało lęk.

5. Zdywersyfikuj Swoje Portfolio: Ucz się i kupuj różne klasy aktywów i sektory. To może pomóc zminimalizować ryzyko i zmniejszyć wpływ wyników jakiejkolwiek pojedynczej inwestycji na ogólną wydajność Twojego portfela.

6. Ćwicz Cierpliwość: Inwestowanie to gra długoterminowa. Nie oczekuj szybkich zysków. Zamiast tego, skup się na budowaniu portfela wysokiej jakości inwestycji, które będą rosły z czasem. Kiedy sobie uświadomisz, że najpierw potrzebujesz zdefiniować co oznacza dla Ciebie wysoka jakość. Dla jednych będzie to brak dużych strat, dla innych wpływy z dywidend, a jeszcze inni docenią zmienność i wysokie stopy zwrotu.

7. Ogranicz Swoją Ekspozycję na Wiadomości Rynkowe: Ciągłe obserwowanie rynku może prowadzić do stresu i impulsywnych decyzji. Ogranicz swoją ekspozycję na wiadomości rynkowe i zmiany cen. Zamiast tego, poświęć ten czas na naukę o firmach, w które inwestujesz.

8. Zautomatyzuj Swoje Inwestycje: Kiedyś automatyzacja oznaczała ustawienie regularnych wpłat na swoje konta inwestycyjne. To pomaga trzymać się planu inwestycyjnego i pomaga unikać podejmowania impulsywnych decyzji na podstawie ruchów rynkowych. Dziś jednak automatyzowanie to coś więcej: zaawansowana obróbka danych i wyciąganie z nich wniosków, inwestowanie społecznościowe i korzystanie z wielu użytecznych narzędzi opartych o AI.

Pamiętaj, FOMO to tylko pobudzenie i emocje. To nie jest strategia. Trzymaj się swojego planu, bądź cierpliwy i skup się na swoich długoterminowych celach. Zdyscyplinowane podejście do inwestowania może prowadzić do znacznego wzrostu Twojego portfela.

Ograniczenie ekspozycji na wiadomości rynkowe vs. FOMO

Ograniczanie ekspozycji na wiadomości rynkowe może być wyzwaniem, zwłaszcza w naszej cyfrowej erze, gdzie informacje są ciągle na wyciągnięcie ręki. Jednakże jest to kluczowe, aby utrzymać zrównoważoną perspektywę i unikać utonięcia w drobnych zmianach cen na rynku. Oto kilka praktycznych sposobów na ograniczenie swojej ekspozycji:

1. Ustal konkretny czas na sprawdzanie rynku: Zamiast ciągle sprawdzać rynek przez cały dzień, ustal konkretny czas. Może to być np. jeden raz wieczorem, lub nawet rzadziej, jeśli jesteś inwestorem długoterminowym. Pomaga to zapobiegać impulsywnym decyzjom opartym na krótkoterminowych ruchach rynku.

2. Korzystaj z agregatorów wiadomości: Używaj aplikacji, takich jak Feedly lub stron internetowych agregujących wiadomości, które pozwalają na dostosowanie Twojego kanału informacyjnego. Możesz wybrać, aby śledzić konkretne tematy lub sektory, które są istotne dla Twoich inwestycji, i unikać przytłoczenia przez ciągły strumień wiadomości finansowych.

3. Ogranicz powiadomienia: Wyłącz powiadomienia push dla aplikacji z wiadomościami finansowymi na Twoim telefonie. Powiadomienia te mogą tworzyć poczucie pilności i stresu, prowadząc do impulsywnych decyzji.

4. Śledź wiarygodne źródła: Niektóre źródła informacji mogą wyolbrzymiać znaczenie wiadomości finansowych, aby przyciągnąć widzów lub czytelników. Trzymaj się wiarygodnych, renomowanych źródeł, które dostarczają zrównoważone, dobrze zbadane newsy.

5. Praktykuj uważność: Techniki uważności, takie jak medytacja, mogą pomóc Ci pozostać skoncentrowanym i unikać bycia pochłoniętym przez szum płynący z rynku. Mogą również pomóc Ci zarządzać stresem i niepokojem związanym z inwestowaniem.

6. Edukuj się: Im więcej wiesz o inwestowaniu i rynkach finansowych, tym mniej prawdopodobne jest, że będziesz podatny na sensacyjne wiadomości. Poświęć czas na naukę zasad inwestowania, analizy finansowej i firm, w które inwestujesz.

7. Korzystaj z narzędzi i aplikacji: Istnieje wiele narzędzi i aplikacji, które mogą pomóc Ci śledzić swoje inwestycje, nie wpadając w wir codziennego hałasu rynkowego. Te narzędzia mogą dostarczyć Ci podsumowań wyników Twojego portfela, a nie aktualizacji co minutę wirtualnej ceny.

8. Znajdź zaufanego doradcę: Posiadanie zaufanego doradcy finansowego może pomóc Ci odfiltrować hałas. Mogą oni dostarczyć Ci istotnych informacji i porad opartych na Twoich konkretnych celach inwestycyjnych i tolerancji na ryzyko.

Pamiętaj, że celem inwestowania jest budowanie majątku na dłuższą metę. Krótkoterminowe fluktuacje rynku są normalne i nie powinny dyktować Twojej strategii inwestycyjnej. Ograniczając swoją ekspozycję na wiadomości rynkowe, możesz skupić się na tym, co naprawdę ma znaczenie: podejmowaniu świadomych decyzji inwestycyjnych zgodnych z Twoimi długoterminowymi celami.

System inwestycyjny. Zrozum i zaakceptuj siebie. 

Sprawdzenie kursów i czytanie treści z internetu nie daje kontroli. Patrzenie na zmieniające się ceny daje jedynie “poczucie kontroli”, i o to chodzi naszemu mózgowi i systemowi dopaminowemu.

Przed czym się chowasz?

W modelu mentalnym ustawiczne i bezproduktywne sprawdzanie kursów kryptowalut jest spowodowane odczuwaniem “braku mocy i sprawczości”. Jeśli: 

• Jesteś przyklejony do ekranu smartfona i komputera i rzadko podnosisz głowę do rzeczywistości,
• Sprawdzasz wciąż ceny i kursy kryptowalut, 
• Czytasz, słuchasz podcastów, ale nigdzie nie zbierasz ani nie systematyzujesz wiedzy, 
• Masz idoli, o których myślisz, że mają “zawsze rację”, lub co gorsza, “obiecują szybką fortunę”.

Prawdopodobnie jesteś w pułapce bezradności.

Bezradność, objawiająca się poprzez Fear of Missing Out zabija powoli i boleśnie, poprzez stratę czasu i potencjału.

Poczucie kontroli to bardzo głęboka potrzeba

Kiedy tracimy poczucie kontroli, pojawia się napięcie. Wynika ono z różnicy pomiędzy potrzebą kontroli a dowodem niewystarczającej kontroli.

Warto wspomnieć, że gdyby chodziło tylko o kontrolę, a nie o poczucie kontroli, wystarczyłoby tylko odzyskać sprawczość i potem tę sprawczość wykorzystać do zmiany swojej sytuacji. 

Brak kontroli rodzi brak sprawczości. To praktyczny obszar, gdzie można realistycznie pracować nad nabraniem mocy. 

Brak poczucia kontroli rodzi bezradność. Tutaj jest trudniej, bo odzyskanie kontroli nie pomaga, gdy w grę wchodzą emocje i uczucia. Trzeba się im uważnie przyjrzeć, a nie próbować je skontrolować.

Jakie ważne inwestycyjne potrzeby powinniśmy zauważyć?

Jest wiele innych potrzeb, które podpowiadają nam decyzje i schematy działania, wpływając na nasz inwestycyjny wynik.

Potrzeba pewności. Chcemy żyć w świecie, w którym rozumiemy, przewidujemy, kontrolujemy i utrzymujemy się w stanie, który definiujemy jako bezpieczeństwo. W rzeczywistości uczestnictwo w rynkach to wystawianie się na chaos, nieprzewidywalność i ryzyko.

Potrzeba skompletowania, “zakończenia” historii, którą sobie opowiadamy. Nieukończone historie i scenariusze, które omawiamy w głowie, tworzą napięcie, które będzie domagać się rozładowania. Czy będzie to satysfakcjonujące rozładowanie poprzez skompletowanie i odniesienie sukcesu, czy niesatysfakcjonujące zakończenie ze stratą i brakiem, zależy od nas. Pozytywny scenariusz naładuje nas energią i poczuciem, że dużo zależy od nas i naszego wysiłku. Negatywny może podciąć nam skrzydła i zabrać poczucie sprawczości. Naszym świadomym celem powinien być stan, w którym niezależnie od wyniku, nie trzeba się już martwić o te niedokończone sprawy i scenariusze.

Potrzeba rozumienia jak działają rzeczy. Ta potrzeba często prowadzi do motywacji, aby zdobyć ekspertyzę i prestiż oraz budować zaufanie u innych ludzi.

Potrzeba posiadania umiejętności przewidywania, aby móc decydować. Umiejętność rozpoznawania przyczyn i skutków i odróżniania ich od korelacji.

Potrzeba stabilności. Jeśli jest przewidywalnie, mamy tendencję do odczuwania zaufania do świata i do innych.

System inwestycyjny. Narzędzia i aplikacje przeciwko FOMO

Istnieje wiele narzędzi i aplikacji, które mogą pomóc Ci zarządzać swoimi inwestycjami i pomóc pogodzić się z lękiem FOMO. Te narzędzia mogą dostarczyć Ci kompleksowy obraz Twojego portfela, pomóc Ci pozostać zdyscyplinowanym i unikać podejmowania impulsywnych decyzji na podstawie fluktuacji rynkowych. Oto kilka z nich:

1. Robo-doradcy. Pomagają zautomatyzować strategię inwestycyjną. Mogą stworzyć dla Ciebie zdywersyfikowane portfolio oparte na Twojej tolerancji na ryzyko i celach inwestycyjnych. To może pomóc Ci pozostać zdyscyplinowanym i unikać podejmowania impulsywnych decyzji na podstawie ruchów rynkowych. Rynek oferuje szeroką gamę robo-doradców, od prostych rozwiązań dla pasywnych inwestorów po boty tradingowe dla aktywnych graczy.

2. Aplikacje śledzące postępy portfela. Aplikacje takie jak Mint, czy nawet arkusz kalkulacyjny, mogą dostarczyć kompleksowy obraz portfela. Mogą śledzić inwestycje na wielu kontach i dostarczać informacje o wynikach portfela. To może pomóc skupić się na ogólnej strategii inwestycyjnej, a nie na ruchach poszczególnych akcji.

3. Platformy badawcze do inwestycji: Platformy takie jak Messari, Seeking Alpha i Yahoo Finance dostarczają analiz na temat szerokiego zakresu akcji, funduszy inwestycyjnych i ETF-ów. Mogą pomóc podejmować świadome decyzje inwestycyjne i unikać ulegania hype’owi rynkowemu.

4. Narzędzia do planowania finansowego. Nawet proste podsumowanie osobistych finansów w arkuszu kalkulacyjnym lub aplikacji na smartfona pomogą zarządzać całymi finansami, w tym inwestycjami. Mogą pomóc ustalić cele finansowe, stworzyć budżet i śledzić postępy. To może pomóc skupić się na długoterminowych celach finansowych i unikać podejmowania impulsywnych decyzji inwestycyjnych.

5. Aplikacje agregujące wiadomości: Aplikacje takie jak Feedly pozwalają na dostosowanie Twojego kanału informacyjnego. Możesz wybrać, aby śledzić konkretne tematy lub sektory, które są istotne dla Twoich inwestycji. To może pomóc Ci pozostać na bieżąco, nie będąc przytłoczonym przez ciągły strumień wiadomości finansowych. To silna broń przeciwko FOMO.

6. Aplikacje do medytacji i uważności: Aplikacje takie jak Headspace lub Insight Timer mogą pomóc Ci zarządzać stresem i niepokojem związanym z inwestowaniem. Oferują prowadzone medytacje i ćwiczenia uważności, które mogą pomóc Ci pozostać skoncentrowanym i unikać bycia pochłoniętym przez szum rynkowych informacji. Długoterminowo to najmocniejszy przeciwnik lęku FOMO.

Pamiętaj, że te narzędzia mają na celu pomóc Ci w podróży inwestycyjnej, a nie dyktować decyzje. Zawsze upewnij się, że Twoje decyzje inwestycyjne są zgodne z Twoimi celami finansowymi, tolerancją na ryzyko i horyzontem inwestycyjnym.

Jak zacząć pracować nad własnym systemem inwestycyjnym?

Na początku mantrą uczestnika rynków finansowych powinno być: “Dokonuj właściwych wyborów”. Jakie wybory są właściwe? Takie, które dokonujesz “dla siebie, we własnym interesie”, dla większego dobra, dla długoterminowych korzyści.

Przygotuj się na trudności. Przywiązanie do nadmiernego poczucia kontroli, dostarczane za pomocą ciągłego sprawdzania kursów kryptowalut, hamuje produktywny rozwój. Może to wystawić inwestora na nieprzyjemne niespodzianki, kiedy kryzys zastanie ich nieprzygotowanych, z nieuzasadnioną, zbyt optymistyczną wiarą w poprawność decyzji. W takich sytuacjach najczęściej jest już zbyt późno, żeby uniknąć strat.

Świat inwestycji nie jest tak prosty, jak może się wydawać. To nie tylko kwestia kupowania tanio i sprzedawania drogo. To skomplikowany system, który wymaga cierpliwości, dyscypliny i wiedzy. 

Budowa własnego systemu inwestycyjnego to nic innego jak nieustanne szukanie odpowiedzi na poniższe pytania.

Jakie cechy trzeba nabyć, aby nie skupiać się na szybkim wzbogaceniu się i podwyższeniu statusu materialnego?

Jak stać się osobą, która inwestuje tylko w to, co opracowała i zrozumiała?

Jakie cechy trzeba nabyć, aby trzymać się swoich inwestycji przez długi czas, pozwalając zyskom rosnąć?

Jak zdrowo reagować emocjonalnie na wydarzenia rynkowe, ale nie dać się sterować emocjom i podejmować optymalne decyzje, bez konieczności posiadania absolutnej pewności i wiary w zdobycie pełnego obrazu rynku?

Jak uwierzyć w moc procentu składanego na tyle, aby inwestować długoterminowo?

Łatwo jest napisać, że trzeba być graczem:

• Cierpliwym,
• Wyuczonym,
• Umiejętnie korzystającym z nowych technologii,
• Ze świetnymi i dokładnymi analizami, które pomagają podejmować decyzje,
• Niepoddającym się emocjom i zmotywowanym do przeżywania życia takim, jakie jest,
• Z pozytywną wizją na całe życie,
• Rozumiejącym skomplikowane zależności rynkowe, matematykę, ekonomię i psychologię.

Osoba, która zebrała kolekcje tych cech, może równie dobrze po prostu żyć i nie uczestniczyć w rynkach finansowych. W inwestowaniu na szczęście możemy przyjąć taką rolę tak szybko, jak się da, i odgrywać ją aż do momentu, w którym naprawdę staniemy się wykształconym, pewnym siebie i racjonalnym inwestorem.

Podstawy systemu inwestycyjnego

Fundamentem systemu inwestycyjnego jest unikanie strat. Należy zatem od razu zaakceptować następujące ramy systemu.

• Stosujemy stop lossy, aby uniknąć dużych strat, gdy zakupione przez nas aktywa zaczną tracić. 

Przykładowo, otwieramy pozycję i kupujemy akcje spółki Exxon za 1/10 naszego kapitału przeznaczonego na equity. Ustawiamy od razu automatycznego Stop-lossa na poziomie 10% poniżej ceny zakupu. Jeśli cena XOM spadnie o 10%, automat sprzeda akcje, ograniczając potencjalne spadki do jedynie 1% naszego całego kapitału na ten sektor. Dzięki temu podejściu znamy z góry nasze ryzyko. Potencjał wzrostu jest większy, bo stosujemy zasadę “pozwól zyskom rosnąć”. Stop-loss to jedna z najsilniejszych broni przeciwko FOMO.

• Nie używamy dźwigni, czyli nie inwestujemy za pożyczony kapitał.

“Mądrzy ludzie nie muszą używać dźwigni do inwestowania, a głupi nie powinni.” Różne wersje tego powiedzenia krążą po internecie i są przypisywane różnym osobom. Konkluzja jest prosta, inwestowanie za pożyczone pieniądze, szczególnie granie na dźwigni za pożyczone od brokera środki to prosta droga do bankructwa. Wystarczy spojrzeć na statystyki, które mówią, że od 70% do 90% rachunków wykorzystujących lewar ponosi straty.

• Dywersyfikujemy i stosujemy zabezpieczenia.

Dywersyfikacja na rozproszeniu kapitału między różne klasy aktywów lub różne instrumenty w obrębie jednej klasy, tak aby potencjalna strata w jednym segmencie była kompensowana zyskami w innych. Dzięki temu osiągamy redukcję ryzyka, stabilizujemy zyski i korzystamy z większej liczby możliwości zarobku.

Zabezpieczenie inwestycji (hedging) polega na podejmowaniu inwestycji w celu ochrony przed potencjalnymi stratami. Może to obejmować zakup opcji, kontraktów terminowych lub innych instrumentów finansowych, które zyskują na wartości, gdy główna inwestycja traci.

Dzięki temu chronimy kapitał i redukujemy wahania wirtualnej wartości portfela.

System inwestycyjny to strategia budowania wiedzy i doświadczenia na wiele przyszłych lat

Strategia budowanie wiedzy i doświadczenia ma to do siebie, że sama w sobie jest długoterminowa i wymaga cierpliwości. Często zdarza się jednak, że najwięcej zysków na rynkach jest osiąganych dopiero w ostatnich latach, gdy właśnie to doświadczenie i zebrany przez długie lata kapitał spotykają się z najlepszymi okazjami. Wtedy też umiemy uniknąć FOMO i innych błędów.

Z czego składa się ta długoterminowa wiedza i potrzebne umiejętności?

Zdolność do rozpoznawania ryzyka

Uczestnictwo w rynkach finansowych polega na tym, że bierzemy udział w ryzykownych przedsięwzięciach i otrzymujemy za to nagrodę. Ze względu na niepewność, najlepszą strategią jest grać defensywnie, aby? móc dalej grać. Taki jest charakter “nieskończonych gier”.

Aby wiedzieć więcej, trzeba zanurzać się w nisze, które nas ciekawią. Tam możemy zrozumieć skalę tego, czego nie wiemy.

Aby pamiętać wciąż o pokorze, trzeba wciąż na nowo poznawać i odświeżać wiedzę o mechanizmach rynkowych, psychologii i finansach. 

Rozumienie prawdopodobieństwa

Realia uczestnictwa w rynku są dla trzeźwego inwestora albo złowieszcze, albo groteskowe.

Nie doszacowujemy wszystko i zawsze się mylimy, co zniechęca i wywołuje emocje (złość, żal) lub prowadzi do fantazjowania. Noblista Kahneman uściślił to: “małe prawdopodobieństwa ignorujemy, duże przeszacowujemy”.

Będziesz popełniać błędy, więc Twoim zadaniem jest osiągnąć zyski pomimo tych nieuniknionych błędów.

Poznaj statystyki swoich transakcji: 

• Na czym tracisz, ile i dlaczego? Minimalizuj te sytuacje.
• Na czym zyskujesz, ile i co się złożyło na sukces? Wspieraj te sytuacje.

Z przewagi zysków nad stratami powstanie zarys Twojej strategii inwestycyjnej.

Poznaj statystyki rynkowe w niszy, w którą inwestujesz.

• Ilu inwestorów traci pieniądze?
• Ile spółek przetrwa na szerokim rynku, w sektorze, który Cię interesuje?
• Ile spółek traci wycenę aż do wartości groszowych?
• Jaki procent spółek osiąga szczyt i już nigdy go nie osiąga?
• Ile spółek traci wycenę i nigdy nie wraca do ceny emisyjnej?
• Ile może trwać odwrót indeksu od szczytów?
• Czy strategia powrotu do średniej działa?
• Czy strategia momentum działa?

Znajomość rynku

Jeśli chcesz “znać rynek”, musisz zmieniać się razem z nim. Przewaga (alfa), która dziś umożliwia zyski, może już jutro przestać działać. Inne popularne określenie tego zjawiska krąży wśród graczy, czyli znajomość, jaka jest aktualnie “meta” na rynku. Biznesmeni szukają rynkowych trendów, które doprowadzą do zysków w handlu i usługach.

Od czego zacząć rozpoznawanie rynku? 

• Jak składać zlecenia, dokonywać transakcji i obracać kapitałem?
• Skąd brać informacje, analizy, komu ufać, czyje informacje i analizy są użyteczne, a kto tylko generuje szum?

Wraz z doświadczeniem przyjdzie uświadomienie sobie, że uczestnik rynku jest zawsze “z tyłu”. Rynek zawsze jest pierwszy w interpretacji informacji i dostosowywaniu cen. To dlatego mówi się, że inwestowanie przypomina prowadzenie samochodu, patrząc się jedynie we wsteczne lusterko.

Niestety, recepty na pewne zyski nie znajdziemy też w drugim obiegu informacji. Zawsze będzie to tylko spóźniona interpretacja czegoś, co zostało już przez rynek wchłonięte i przetworzone.

Celem jest, aby nie stać się tzw. turystą danych makro, czyli osobą, która błądzi od publikacji jednych danych do drugich i od jednej mody do drugiej. Próba powierzchownego poznania rynku prowadzi do porażki inwestycyjnej, ponieważ błędy poznawcze i emocjonalne reakcje minimalizują szanse na dobre decyzje.

Co robić, gdy już znamy podstawy rynku? Mamy do podjęcia wiele nowych decyzji.

• Jeśli będziemy badać ceny, poświęcimy się analizie technicznej.
• Gdy mamy zacięcie do badania projektów, zwrócimy się ku analizie fundamentalnej.
• Jeśli chcemy emocjonować się dramatycznymi wydarzeniami, będziemy szukać przewagi, wykrywając oszustwa, manipulacje, inside trading, short squeeze i bankructwa.
• Gdy mamy przewagę technologiczną, możemy pisać systemy analizujące sentyment rynkowy i generujące krótkoterminowe sygnały.

Opcji jest tyle, ile osobowości, prywatnych celów i pasji.

Od uzależnienia i FOMO do realnej szansy na rynku

Psychologia i inwestowanie w kryptowaluty to dwie fascynujące dziedziny, które w połączeniu mogą otworzyć przed Tobą drzwi do niezwykłych możliwości. Zrozumienie ludzkiego zachowania i mechanizmów decyzyjnych jest kluczem do skutecznego poruszania się na rynku. 

Zrozumienie siebie pozwoli oswoić własne pobudzenia i emocje. Umożliwi to odzyskanie kontroli nad zachowaniami, które mogą wpływać na decyzje inwestycyjne. Wiele błędów inwestycyjnych wynika z pobudzeń, z których konstruujemy potem FOMO i destrukcyjne nawyki. Edukacja w znajomość siebie pomoże Ci unikać pułapek i inwestować z większą pewnością siebie.

Świat kryptowalut rozwija się w zawrotnym tempie. To nowa era finansów, która oferuje niesamowite możliwości dla tych, którzy są dobrze przygotowani. 

Kształcenie się w tych dziedzinach nie tylko wzbogaci Twoją wiedzę, ale także otworzy nowe perspektywy i możliwości. Inwestuj w siebie, a zyski, zarówno intelektualne, jak i finansowe, przyjdą z czasem.