Kryptowaluta Game Credits (GAME) by艂a reklamowana jako nowatorska waluta dla graczy. Tw贸rcy zapewniali, 偶e ich grup膮 docelow膮 s膮 3 miliardy ludzi, czyli po艂owa populacji! Do takiego rynku jest jednak daleka droga. Sprawdzamy, jak jej posz艂o.
CD Projekt to gwiazda polskiej gie艂dy. Studio produkuj膮ce gry komputerowe by艂o wyceniane w szczytowych momentach wielokrotnie wy偶ej ni偶 suma firm produkuj膮cych i przetwarzaj膮cych surowce. Typowy przyk艂ad oderwania od rzeczywisto艣ci, a inwestorzy uwierzyli, 偶e wyceniany na 450 z艂 z akcj臋 CDR b臋dzie zapewnia艂 rozrywk臋 na komputerach kilku miliard贸w ludzi.
Podczas kryptowalutowego sza艂u par臋 lat temu by艂o o GAME g艂o艣no ze wzgl臋du na szeroko zakrojone plany podboju ca艂ej spo艂eczno艣ci gamingowej. W Polsce by艂a praktycznie od pocz膮tku dost臋pna na gie艂dzie BitBay, co na samej zasadzie dost臋pno艣ci sprawi艂o, 偶e polscy inwestorzy rzucili si臋 na ni膮 jako na alternatyw臋 g艂贸wnych altcoin贸w. Na fali wzrost贸w kryptowalut mo偶na by艂o zarobi膰 wi臋cej ni偶 1000% od ceny sprzed wzrost贸w. To by艂 jednak pocz膮tek ko艅ca GameCredits.
Kurs GAME zanotowa艂 szczyt w okolicy $5. Niekt贸rzy spekulanci sprzedali swoje tokeny, osi膮gaj膮c niebywa艂e zyski. Wi臋kszo艣膰 jednak uwierzy艂a w d艂ugoterminow膮 wizj臋 rozwoju bran偶y gier komputerowych.
Lider bran偶y gier komputerowych w Polsce
Spektakularny wzrost cen akcji CDR nap臋dza艂 narracj臋 wi臋kszo艣ci polskich inwestor贸w w papiery notowane na Gie艂dzie Papier贸w Warto艣ciowych w Warszawie. Nie ma tam co prawda spektakularnych wzrost贸w jak na kryptowalutach, regularny trend wzrostowy na producencie gry o Wied藕minie pozwoli艂 na zbudowanie na nim strategii inwestycyjnej.
Kr贸tka historia pora偶ki CD Projekt RED
Co sta艂o si臋 p贸藕niej? Zamiast dzia艂a膰 w trybie “Underpromise. Overdeliver”, czyli obiecywa膰 mniej, a dostarcza膰 wi臋cej, CD Projekt post膮pi艂 inaczej. Pomimo przesuwania premiery gry, dostarczyli gniot. Szczeg贸lnie bolesne by艂o do艣wiadczenie graczy na starszych konsolach. Sko艅czy艂o si臋 mas膮 mem贸w wy艣miewaj膮cych b艂臋dy z gry oraz zwrotem pieni臋dzy graczom.
Akcje CDR budowa艂y portfele wielu zadowolonych polskich inwestor贸w. Systematyczne wzrosty, widoczne na wykresie jak od linijki, stworzy艂y wielu fanboj贸w, kt贸rzy pewnie z zadowoleniem logowali si臋 co dzie艅 sprawdzaj膮c sw贸j stan konta. Jak to si臋 sko艅czy艂o?
- zarz膮d wielokrotnie przek艂ada艂 premier臋 gry pisz膮c w Twicie, 偶e potrzebuj膮 czasu, aby “gra mog艂a zas艂u偶y膰 na miano doskona艂ej”,
- wycena sp贸艂ki na poziomie 450 z艂 by艂a na tak kosmicznym poziomie, 偶e dopiero ogromny sukces sprzeda偶y uzasadnia艂by tak膮 kwot臋 za akcje,
- firma pracowa艂a tylko nad jednym du偶ym tytu艂em,
- zaw贸d po premierze gry, bo okaza艂o si臋, 偶e gra jest zbugowana, a do艣wiadczenie gry przeci臋tne,
- gra na starszych konsolach (PS4) by艂a spaprana i nie uda艂o si臋 jej uratowa膰 dorabianymi ad hoc patchami,
- mniej sprzedanych gier oznacza ni偶sz膮 wycen臋,
- dobry, aktywny marketing musia艂 zmieni膰 si臋 w ratowanie wizerunku.
Co posz艂o dobrze? Wied藕min by艂 gr膮, kt贸rej nikt nie wr贸偶y艂 wielkiego sukcesu. Gra taki sukces jednak niew膮tpliwie osi膮gn臋艂a i p贸艂 艣wiata z zadowoleniem sp臋dza艂o czas na graniu. Co posz艂o 藕le? Kurs akcji sp贸艂ki wr贸ci艂 w 2022 do poziom贸w sprzed lat, a dok艂adniej z 2017 roku, kasuj膮c 75% zysk贸w od szczytu.
Co mamy aktualnie? Rozgoryczonych inwestor贸w, kt贸rzy nie sprzedali akcji CDR i stali si臋 tzw. d艂ugoterminowymi inwestorami. Przyjrzyjmy si臋 bli偶ej ich sytuacji.
Analiza sp贸艂ki CD Projekt
Racjonalne spojrzenie na akcje CDR zak艂ada szybk膮 analiz臋 fundament贸w i najbardziej prawdopodobnej przysz艂o艣ci firmy. Na pocz膮tek par臋 wska藕nik贸w: C/Z 46 (wi臋cej ni偶 艣rednia bran偶y), C/WK 6, EBITDA 107 milion贸w z艂, zysk netto 68 milion贸w z艂, te ostatnie z raportu Q1/22. Oczywi艣cie niesymetryczny charakter przychod贸w sprawia, 偶e trzeba zr贸wnowa偶y膰 sprzeda偶 z miesi臋cy, w kt贸rych sp贸艂ka jedynie pracowa艂a nad tytu艂ami. Sp贸艂ka jest fundamentalnie zdrowa, pytanie brzmi tylko jak okre艣li膰 jej perspektywy?
Inwestorzy, kt贸rzy przetrwali zmiany ceny trzymaj膮c akcje CDR wydaj膮 si臋 na skraju wyczerpania. Kr贸tka lektura for贸w m贸wi, czego si臋 spodziewaj膮:
- ciesz膮 si臋 lub nie z planowanej kilkuz艂otowej dywidendy, kt贸ra zdaje si臋 tylko wzbogaci zarz膮d (tylko skrajne opinie),
- maj膮 nadziej臋 na sukces kolejnej du偶ej gry, kt贸ra wyjdzie dopiero za kilka lat,
- s膮 r贸wnocze艣nie 艣wiadomi problem贸w z silnikiem gry, kt贸ry nota bene ma zosta膰 zaorany i zmieniony na Unreal Engine,
- 艂膮cz膮 wycen臋 akcji (domena inwestor贸w) z postrzeganiem sp贸艂ki i jej gier przez graczy (domena graczy),
- ca艂kiem sensowne g艂osy, kt贸re wskazuj膮 na du偶e zapasy got贸wki i prawa do warto艣ciowych marek,
Co sprawdzi膰 przy ch臋ci zakupu akcji CDR w 2022?
Za艂贸偶my, 偶e dwucyfrowa cena akcji CD Projekt wydaje si臋 nam atrakcyjna. Stamt膮d przecie偶 startowali spekulanci wierz膮cy w 艣wiatowy sukces gry. Skoro ten scenariusz si臋 nie zrealizowa艂, kurs cofnie si臋 “na start”. Chcieliby艣my kupi膰 troch臋 akcji gdy cena spadnie w te rejony. Jakie obszary trzeba sensownie ogarn膮膰 w analizie?
Pozycje kr贸tkie funduszy inwestycyjnych. Stan posiadania CDR w艣r贸d funduszy i ETF-贸w. Po kt贸rej stronie stoi kapita艂?
Sp贸艂ka ma du偶o got贸wki. Trzeba jednak oszacowa膰, czy starczy jej na dopracowanie naprawd臋 艣wietnej gry, na nowym silniku (inwestycja w zesp贸艂!), przez 5-7 lat?
Pospekulowa膰 (a dok艂adniej postara膰 si臋 dowiedzie膰) ile potrwa tworzenie kolejnej gry, poniewa偶 jest to bardzo istotne dla oszacowania wp艂yw贸w ze sprzeda偶y. Czy odleg艂y 2026 to realistyczny termin?
Okre艣li膰 ile pieni臋dzy uda si臋 sp贸艂ce zarobi膰 z sprzeda偶y p艂atnych dodatk贸w do Cyberpunka i Wied藕mina.
Dno ceny akcji CDR okre艣l膮 jej najwi臋ksi fani rzucaj膮cy w ko艅cu r臋cznik na ring. Dodatkowo pomocne b臋d膮 mocno przesadzone w negatywn膮 stron臋 rekomendacje analityk贸w. Mo偶e nawet trafi si臋 jaka艣 na 0 z艂 za akcje CDR, jak historycznie w przypadku Lotosu?
Czy kryptowaluta Game wywo艂a艂a rewolucj臋?
Tw贸rcy platformy Game Credits opartej o blockchain postawili sobie za cel stworzenie uniwersalnej waluty dla graczy. Na zagospodarowanie czeka艂o zar贸wno dostarczanie mechanizmu p艂atno艣ci dla developer贸w gier, jak i mikrop艂atno艣ci wewn膮trz rozgrywek.
To nie koniec, poniewa偶 widownia, kt贸ra nie gra, a jedynie ogl膮da, r贸wnie偶 mo偶e za t臋 przyjemno艣膰 zap艂aci膰 (i p艂aci!). Dochodzi wi臋c rozliczanie dotacji widz贸w, trafiaj膮cych do komentator贸w, graczy i ca艂ej otoczki. Patrz膮c na t臋 bran偶臋 z tej strony, rzeczywi艣cie zaczyna to wygl膮da膰 obiecuj膮co.
Obietnice tw贸rc贸w projektu nie zosta艂y zrealizowane. Bran偶a gamingowa okaza艂a si臋 du偶o trudniejsza, ni偶 przewidywali. Nie wystarczy艂o zrobi膰 token oparty o ETH, kt贸ry p贸藕niej sam spopularyzowa艂 si臋 do mikro-transakcji.
Co sprawi艂o, 偶e kryptowaluta GAME by艂a wbrew logice tak popularna?
BitBay by艂a bardzo popularn膮 w Polsce gie艂d膮, a fakt, 偶e liczba dost臋pnych kryptowalut by艂a dramatycznie niska (8? 11?) sprawia, 偶e spekulanci kupowali to, co jest dost臋pne. Polacy rzucili si臋 na GAME, bo nie by艂o innych opcji. Rzeczywisto艣膰 okaza艂a si臋 brutalna.
Racjonalizacja polskich u偶ytkownik贸w by艂a proste. Najcz臋艣ciej nie m贸wili dobrze po angielsku, 偶eby za艂o偶y膰 konto na zagranicznej gie艂dzie. Sens mia艂o te偶 to, 偶eby w razie problem贸w m贸c skorzysta膰 z polskiego prawa do dochodzenia swoich racji. Ten argument w sumie nie przetrwa艂, bo BitBay szybko uciek艂 na Malt臋, a potem do Estonii. W sumie BitBay-a te偶 ju偶 nie ma, na Zondzie trading GAME te偶 jakby zastopowa艂. Przej膮艂 go w pewnym stopniu Bittrex. Mo偶na te偶 wyci膮gn膮膰 p艂ynno艣膰 z Uniswap.
W efekcie mamy klops. Ile os贸b trzyma tokeny GAME, kupowane za kilka z艂otych, gdy dzi艣 s膮 warte 6-7 cent贸w? Czy wzrosty rz臋du 100% ciesz膮, je艣li dotycz膮 poziom贸w z 4 na 9 cent贸w za token? Odpowied藕 jest oczywista, a strategia wyj艣cia na g贸rce, nawet z wielk膮 strat膮 pozwoli odzyska膰 chocia偶 kilka procent kapita艂u spekulacyjnego, kt贸ry zosta艂 zdradzony w momencie zakupu projektu bez perspektyw.
Czemu projekt przegra艂? Bran偶a gamingowa w po艂膮czeniu z blockchainem urodzi艂a zjawisko nazwane Play to Earn. Zamiast spekulowa膰 tokenami gracze mog膮 po prostu gra膰 i zarabia膰 za sam膮 rozrywk臋. Nasz artyku艂 o grach komputerowych NFT wprowadza inwestor贸w w ten temat.
Co dalej z CD Projekt Red?
Ko艅czymy w膮tek o CD Projekt Red raczej humorystycznie. Jak donosi Partia Razem, developerzy i pracownicy CDR s膮 mobbingowani i jest potrzeba, aby… utworzy膰 zwi膮zki zawodowe lub przekszta艂ci膰 firm臋 w sp贸艂dzielni臋.
Post wywo艂a艂 sporo kontrowersji w mediach spo艂eczno艣ciowych. Cz臋艣膰 艣rodowiska IT przypomina艂a m艂odym lewicowcom, 偶eby sprawdzili jakie zarobki otrzymuj膮 za swoj膮 prac臋 i zwi膮zane z ni膮 niedogodno艣ci programi艣ci gier komputerowych. My wykorzystujemy okazj臋, 偶eby przypomnie膰 ciemniejsz膮 stron臋 tego rynku.
Nie jest 偶adn膮 tajemnic膮, 偶e nad grami komputerowymi pracuje si臋 w trybie crunch. Ten system zarz膮dzania nie jest obcy r贸wnie偶 innym bran偶om. Oczywi艣cie znajd膮 si臋 m艂odzi, idealistyczni mened偶erowie Scrum i Agile, kt贸rzy powiedz膮, 偶e sam fakt wyst臋powania crunchy 艣wiadczy o bardzo z艂ym zarz膮dzaniu. Im jednak jeszcze nikt nie zleci艂 urodzenia dziecka w 1 miesi膮c 9 kobietami….
Programi艣ci CDR s膮 艣wietnie op艂acani za swoj膮 stresuj膮c膮, kilkunastogodzinn膮 prac臋 dziennie (i nie zapominajmy jeszcze o dorabianiu rzeczy w domu). Najcz臋艣ciej przychodz膮 do takiej pracy zdoby膰 do艣wiadczenie i pieni膮dze i rezygnuj膮, gdy nie wytrzymuj膮 takiego tempa pracy. Volenti non fit iniuria, tym bardziej, 偶e po takim roku mo偶na nadp艂aci膰 kredyt lub zainwestowa膰 we w艂asny startup.
CD Projekt to niestety sp贸艂ka, kt贸rej trudno b臋dzie si臋 podnie艣膰 po pora偶ce Cyberpunka 2077. Nie pom贸g艂 nawet Keanu Reeves. Mo偶e jednak w ci膮gu paru lat uda jej si臋 podnie艣膰 do poziomu, gdy b臋dzie mo偶na si臋 ni膮 zn贸w zainteresowa膰, a ci, kt贸rzy kupili akcje za ponad 400 z艂otych dostan膮 cz臋艣膰 pieni臋dzy z powrotem.
Co dalej z kryptowalut膮 GAME?
Kryptowaluta GAME z kolei okaza艂a si臋 wydmuszk膮. Ci, kt贸rzy kupili tokeny pewnie stracili nadziej臋 na odzyskanie pieni臋dzy i sprzedali z wielk膮 strat膮. Zmiana fokusu GAME na NFT, zar贸wno dla graczy, jak i dla “tw贸rc贸w” nie znalaz艂a odzwierciedlenia w sukcesie inwestycyjnym token贸w.
Dla zachowania pe艂ni obrazu dodamy, 偶e najwi臋kszym rynkiem jest aktualnie GAME/WETH na Uniswap. Prawdopodobnie pozwala on na otrzymanie drobnych wyp艂at za dostarczanie p艂ynno艣ci. Czynne s膮 r贸wnie偶 rynki na Bittrex i Zonda. Mo偶e zatem kiedy艣 niekt贸rzy spekulanci doczekaj膮 si臋 sensownej ceny, po kt贸rej odzyskaj膮 chocia偶 cz臋艣膰 zap艂aconego kapita艂u.
Tymczasem rynek gier NFT, na kt贸rych mo偶na zarobi膰, rozwija si臋 b艂yskawicznie. Przyk艂adem jest mened偶er pi艂karski Sorare (z tego linka dostaniesz darmow膮 kart臋 po wygraniu tylko 5 aukcji, nawet za jeden euro!). Inwestorzy przekazali do tego projektu prawie miliard dolar贸w, w nadziei na wysoki zwrot.
Sam nie inwestuj臋 w bran偶臋 gier komputerowych, ale sporo obserwuj臋 i musz臋 przyzna膰, 偶e to by艂a jedna z ciekawszych akcji :) A 偶e okaza艂a si臋 czym si臋 okaza艂a to ju偶 inna sprawa :)
Przysz艂o艣膰 rynku konopnego r贸wnie偶 zerka zalotnie w stron臋 blockchain i NTF – kto ciekawski niech zerknie na stron臋 projektu Cannumi. My艣licie 偶e ten projekt pozwoli bran偶 konopnej rozwin膮膰 skrzyd艂a w Polsce?