Z tego opracowania dowiesz się, jak praktycznie korzystać z DeFi. Znajdziesz odpowiedzi jak oceniać ich ryzyko i jak rozwiązać technologiczne problemy i podołać praktycznym wyzwaniom. Na początku kilka przydatnych miejsc i terminów.
Po czasie niezwykłej popularności DeFi, na rynku aktualnie panuje cisza. Ceny tokenów DeFi spadły, nawet o kilkadziesiąt procent od szczytów. To dobry czas aby budować i rozwijać oprogramowanie. No i świetny czas na naukę.
Jak analizować DeFi?
Źródła informacji są ogólnie dostępne w internecie, choć są po angielsku. Najważniejsze strony to: Dune Analytics czy Token Terminal. Gdzie sprawdzać aktualne stawki pożyczania kryptowalut na procent? Podsumowanie na stronie DeFiRate jest przejrzyste, a najwyższe oferty są podświetlone.
Co należy wiedzieć przed inwestowaniem w DeFi
Należy znać zasadę działania DeFi i podstawowe pojęcia związane z wystawieniem własnych aktywów na ryzyko.
Co to jest liquidity mining?
Zarabianie na dostarczaniu płynności to sposób dla posiadaczy kryptowalut na dodatkowy zarobek. Nie jest pozbawiony ryzyka, ale spełniony jest podstawowy warunek bezpieczeństwa w świecie blockchain. Udostępniamy kryptowaluty, ale nie pozbywamy się ich i kontrolujemy kluczy prywatny.
Co to jest yield farming?
Yield farming, czyli zbieranie stopy zwrotu z kryptowalut, to metoda osiągania zysków inwestycyjnych. Polega na wypożyczaniu swoich kryptowalut za pomocą smart kontraktów do puli różnych protokołów. Zdeponowany kapitał jest najczęściej automatycznie przekazywany w miejsca, gdzie jest odpłatnie wykorzystywany przez potrzebujących pożyczkobiorców, spekulantów lub zarządzających protokołem.
Przykładami takich protokołów są Compound, Balancer, Uniswap i wiele innych. Inwestor oczekujący stóp zwrotu staje się często market makerem, czyli dostarczycielem płynności na rynki.
Co to jest Impermanent Loss?
Warto zwrócić uwagę na zjawisko “impermanent loss”, które wynika ze zmiennej wartości tokenów. Może się okazać, że relatywny spadek wartości jednej z kryptowalut oznacza mniej kryptowaluty przy zamknięciu kontraktu. Jest to rzeczywisty problem, inwestor powinien być świadomy.
Jeśli jeden z tokenów w parze nagle wzrośnie w cenie, zablokowany w kontrakcie drugi token zostanie błyskawicznie wykupiony przez arbitrażystów. Sponsorem straty będzie Uniswap, czyli market maker. Jakkolwiek zmiana nie będzie odczuwalna teraz, tak w przypadku zamknięciu kontraktu otrzyma się odpowiednio mniej.
W zamian za podjęcie takiego ryzyka, market maker otrzymuje fee, które aktualnie wynosi 0,3% (inne opcje to 0,01% oraz 1%). Dokładniejsze wytłumaczenie zasady, na jakiej działa Uniswap znajduje się tutaj.
Jak zarabiać na DeFi?
Zarabianie na DeFi wymaga inwestycji w tokeny płacące odsetki. Sprawdźmy poszczególne serwisy, giełdy i tokeny, aby przekonać się, który oferuje największy potencjał.
Skrót zarabiania w DeFi dla zabieganych
Uniswap: Inwestowanie par kryptowalutowych (np. ETH i DAI) aby otrzymać prowizję od inwestorów korzystających z płynności. Łatwy interface, najpopularniejsze rozwiązanie. Token UNI służy do zarządzania protokołem i ma niepewną przyszłość i wartość inwestycyjną.
Compound: Zasilamy protokół kryptowalutą i otrzymujemy odsetki od korzystających z niej. Aktalnie można spodziewać się 1-3% rocznie. Możemy też pożyczać pod zastaw zdeponowanej kryptowaluty. Bardzo łatwy interface. Token COMP jest przeznaczony do zarządzania protokołem, ma wątpliwie zaprojektowaną ekonomię.
Aave: Zasilamy protokół kryptowalutą, otrzymujemy odsetki oraz mamy możliwość pożyczania. Stopy zwrotu jak szeroki rynek. Token AAVE zarządza protokołem, ale daje też zniżki oraz uczestnictwo w podziale zysków z prowizji.
Maker i DAI: Protokół opierający się o emisję stable coina DAI. Jeden z popularniejszych wehikułów inwestycyjnych. Wymaga zmiany w ekonomii, żeby lepiej się skalował. Warty nauczenia, co jest prostsze dzięki nowemu panelowi Oasis.
Synthetix Network: Posiadacze tokenów SNX mogą emitować syntetyczne instrumenty pochodne na podstawie zastawu i brać na siebie ryzyko i potencjalne zyski.
yearn.finance: Nowatorski ekosystem finansowy, który zawiera usługi pożyczania, agregat DeFi poszukujący najwyższych stóp zwrotu oraz ubezpieczenia. Dużo kopiujących, bo projekt jest open source. Ryzykowny, ale warto znać.
Curve: Zarabianie na depozytach stable coins, można poprawić zyski deponując i blokując token CRV. Oldschoolowy interfejs.
Balancer: DeFi umożliwiające tworzenie dowolnie skomponowanych pooli kryptowalut (max 8). Oprócz fee za udostępnienie depozytów, dostarczyciele płynności otrzymują też token BAL.
Jak inwestować na Uniswap?
Inwestowanie na Uniswap polega na deponowaniu par kryptowalut. Podłączamy portfel, taki jak Metamask oraz łączymy z Uniswapem adres ETH, który kontroluje obie kryptowaluty. Dodajemy płynność do puli za pomocą dwóch transakcji. Warto wybrać rozważnie czas dokonywania transakcji, ponieważ jej koszt może być duży!
Aktualna lista dostępnych par oraz oprocentowanie jest dostępne na stronie protokołu.
Jak inwestować na Compound?
Compound to skomplikowana na pierwszy rzut oka finansowa platforma. Zaczynamy od zdeponowania środków w puli w celu otrzymania udziału w odsetkach. Potem możemy zarabiać token COMP, który otrzymują ci, którzy dostarczają płynność i pożyczają (!). Możemy również pożyczać kryptowaluty, używając zdeponowanych przez nas środków jako zastawu.
Do inwestycji dostępne są najpopularniejsze kryptowaluty, takie jak DAI, Ethereum, WBTC (Wrapped BTC), Tether USDT czy USDC. Najwięcej można zarobić na zmiennych kryptowalutach, a stopa zwrotu z dostarczenia płynności w najpopularniejszym DAI czy dolarowych stable coinach wynosi 2-3% rocznie.
Jak korzystać z Compound?
Na stronie protokołu compound.finance wybieramy aplikację (App) i łączymy się z popularnym portfelem, np. MetaMask. Panel pokazuje bilans naszego adresu, zdeponowane środki i odsetki, na które możemy liczyć inwestując konkretne kryptowaluty.
Widzimy też, jeśli dysponujemy depozytem, ile jesteśmy w stanie pożyczyć pod nasz zastaw. Korzystanie z tej opcji wiąże się z ryzykiem. W przypadku utraty wartości naszego zastawu lub zwiększenia wartości tokena, który pożyczamy, ryzykujemy likwidację pozycji. Oznacza to, że wirtualna strata wynikająca ze zmian kursu stanie się realną stratą w portfelu.
Aby zainwestować, należy przejść dwa etapy. Po pierwsze, wybieramy z listy token, na przykład popularny DAI (należy kliknąć token, aby wyskoczyło okienko z dalszymi krokami). W celu zrobienia depozytu należy kliknąć Enable i potwierdzić transakcję w MetaMasku. Koniecznie trzeba sprawdzić wysokość opłaty transakcyjnej oraz oferowaną stopę zwrotu.
Kolejny krok to zasilenie protokołu potwierdzonym przez nas w poprzednim etapie tokenem lub kryptowalutą. Potwierdzamy depozyt po raz kolejny w MetaMasku, sprawdzając koszt transakcji.
Po potwierdzeniu transakcji (można sprawdzić postępy np. na Etherscan) widzimy na pulpicie Compound ilość zdeponowanego tokena oraz odsetki praktycznie w czasie rzeczywistym.
W zakładce Vote widzimy ile otrzymaliśmy tokena zarządzającego protokołem COMP. Jeśli uzbiera się go odpowiednio dużo, można go przenieść na własny adres za pomocą przycisku Collect (transakcja kosztuje!).
Jaka jest rola tokena COMP?
Token COMP został zaprojektowany do zarządzania protokołem. Szczegółowy opis tego, jak działa zarządzanie tą platformą umieściliśmy w dokładnym przeglądzie DeFi. Samo trzymanie COMP daje głosy w procesie podejmowania decyzji co do kształtu i przyszłości projektu. Możliwość emisji większej liczby tokenów sprawia, że potencjał inwestycyjny COMP jest obarczony sporym ryzykiem.
Jak inwestować w Aave?
Aave, czyli dawny LEND stara się pozycjonować jako ulepszony Compound. Na pierwszy rzut oka platformy mają podobną funkcjonalność. Można deponować kryptowaluty i zarabiać odsetki, jak również potraktować je jako zastaw i rozkręcić pożyczkową karuzelę.
Aave ma jednak sporo dodatkowych zalet, którym przyjrzymy się dokładniej. Najważniejsze innowacje to:
- inwestycje ze stałą stopą zwrotu,
- fundusz bezpieczeństwa Safety Module,
- flash loans, czyli szybkie pożyczanie,
- prywatne rynki,
- optymalizację opłat Gas,
- zwiększoną stopę zastawu, który można wykorzystać do pożyczek (w porównaniu do Compound).
Jest to solidny zestaw użytecznych funkcjonalności i udana próba budowy przewagi nad konkurencją. Ma też odzwierciedlenie w ilości depozytów w protokole, która stale wzrasta.
Jak korzystać z Aave?
Podobnie jak w innych serwisach, należy podłączyć portfel do aplikacji Aave. Następnie wybrać Deposit, a na ekranie wybrać żądaną kwotę depozytu. Następnie należy potwierdzić transakcję, sprawdzając oczywiście wysokość fee.
Interface dokonywania depozytu jest najlepiej zrealizowanym panelem ze wszystkich DeFi. Jasno pokazana konieczność dokonania dwóch transakcji zdecydowanie ułatwia początkującym użytkownikom operowanie w serwisie.
Wraz z księgowaniem depozytu Aave tworzy aToken (odpowiednik zdeponowanego tokena z “a” na początku), który uprawnia do otrzymywania odsetek. Na głównej stronie znajduje się lista tokenów wspieranych przez protokół, wraz z aktualną stopa zwrotu.
Token Aave (LEND)
Czy warto zainwestować w token Aave? Jak u konkurencji, token został zaprojektowany do zarządzania protokołem. Ostatnio przeszedł również rebranding, który wiązał się z odwrotnym splitem 100:1 starych tokenów LEND.
Warty analizy jest sposób na zwiększanie wartości projektu, który polega na paleniu 80% pobieranych opłat w tokenie Aave. Ma to zmniejszyć jego podaż i doprowadzić ostatecznie do zwiększenia jego wartości. Więcej informacji na temat stakingu można znaleźć na stronie protokołu.
Jak inwestować z Maker i DAI?
Maker to prekursor DeFi i środowisko, z którego pochodzi płynny instrument finansowy DAI.
W aplikacji Makera o nazwie Oasis znajduje się centrum zarządzania protokołem. Aplikacja pozwala nawet na uproszczenie procesu.
Deploy proxy pozwala na utworzenie połączenia z siecią umożliwiającego oszczędności na opłatach za użytkowanie. Po nawiązaniu połączenia, a następnie po ustawieniu zezwolenia, można zdeponować DAI.
Jak generować DAI z zastawu?
Aplikacja Oasis pozwala również na deponowanie ETH i generowaniu z tego depozytu DAI. Przed pierwszą generacją należy utworzyć “Vault” i dokonać potwierdzeń depozytu. Po otrzymaniu DAI można zdeponować je na procent i spróbować zarobić na różnicy oprocentowania.
Na liście kryptowalut, które możemy użyć jako zastawu widać Ethereum, USDC, WBTC, TUSD, KNC, ZRX, MANA, USDT, PAX, COMP, LRC i LINK. Warto sprawdzić opłaty, które ponosi się w różnych scenariuszach. Stability fee jest dodawana do salda długu, a Liquidation Fee to dodatkowa opłata, jeśli pozycja zostanie przymusowo zlikwidowana w przypadku osiągnięcia poziomu Liquidation Ratio.
Istnieje też bardziej techniczna droga do generowania DAI, ale używanie prostego interfejsu wyszło na korzyść początkującym użytkownikom.
- Zamień Ethereum na WETH (Wrapped Ether)
- Zamień wygenerowane WETH na PETH (Pooled Ether)
- Otwórz CDP (Collateralized Debt Position)
- Zrób depozyt PETH do CDP
- Wyciągnij DAI z CDP
Można pożyczyć maksymalnie 2/3 wartości zdeponowanej kryptowaluty. Im mniej pożyczymy, tym bezpieczniejszy pozostanie nasz depozyt, bo będzie dalej od możliwych widełek wahań kursu.
Jak inwestować za pomocą Synthetix Network?
Synthetix Network to rynek instrumentów pochodnych DeFi oparty o blockchain. Protokół umożliwia zamianę kryptowalut na derywaty różnych aktywów, walut lub indeksów. Synthetix pozwala na inwestowanie w instrumenty pochodne różnego rodzaju i typu. Jednocześnie aktywa inwestora pozostają pod postacią “Synths”, zakodowaną jako tokeny ERC-20.
Dostępne Synths:
- waluty (sUSD, sEUR i inne)
- kryptowaluty (sBTC, sETH, i inne)
- odwrócone indeksy kryptowalut (iBTC, iETH, i inne)
- surowce (sXAU, sXAG, czyli złoto i srebro)
- indeksy (sCEX, iCEX)
Aby zacząć inwestować w syntetyczne instrumenty pochodne, należy użyć SNX do wygenerowania jednego z dostępnych aktywów. Można też używać SNX to zbierania opłat oraz bonusów od giełdy.
Jak korzystać z Synthetix Network i SNX?
Główną rolę pełni Mintr, czyli aplikacja do zarządzania inwestycją w SNX. Dokonujemy depozytu potwierdzając transakcję i sprawdzając wysokość opłaty, a następnie przechodzimy przez proces “Mint” (produkcji Synthsów).
Warto pamiętać, że produkowanie Synthsów wiąże się z ryzykiem, ponieważ deponując token i produkując sUSD dokładamy do ekosystemu dług, za który jesteśmy odpowiedzialni.
Jak inwestować w yearn.finance?
Yearn.finance to nowatorska platforma, która pretenduje do bycia bramą do różnorakich usług DeFi. Największą zachętą dla użytkowników jest automatyczne kierowanie zdeponowanych przez nich funduszy w miejsca, gdzie otrzymają najwyższe zwroty.
Aby skorzystać z systemu automatycznego poszukiwania najwyższego oprocentowania, należy wejść do Yearn Vaults i zdeponować stable coiny lub ich syntetyczne odpowiedniki z różnych protokołów, Ethereum lub Chainlink.
Yearn Vaults
Po rozwinięciu poszczególnych pul można sprawdzić, która strategia aktualnie jest aktywna i jakiej stopy zwrotu można spodziewać się na danych z przeszłości. Znajdują się tam również przyciski Depozytu i Wypłaty, jeśli już mamy otwartą pozycję.
Yearn Earn
Pozytywne stopy zwrotu można również uzyskać korzystając z Yearn Earn. Jak u konkurencji, deponujemy aktywa, czyli najpopularniejsze kryptowaluty i stable coiny, dostarczamy na rynek płynność i otrzymujemy za to zapłatę.
Rozwijający się ekosystem sprawia, że depozytariusze korzystają częściowo z zalet automatycznego poszukiwania najwyższego dostępnego oprocentowania. Środki inwestora są przerzucane pomiędzy giełdami, głównie Aave, dxdy i Compound, w poszukiwaniu wyższych zwrotów.
Czy warto zainwestować w token YFI?
Token YFI jest przeznaczony do zarządzania protokołem, a jego posiadacze mają możliwość głosowania nad zmianami. Jest dostępny do zakupu na giełdzie Binance. Ze względu na to, że jest ich tylko 30000, cena YFI przekraczała nawet kilkadziesiąt dolarów za 1 token.
Jak zainwestować w protokół Curve?
Curve to protokół, który fokusuje się na rynku stable coinów. Pod adresem Curve.Fi znajduje się niezbyt przyjazny interfejs, nawiązujący do starego, DOS-owego ekranu (widać, że projektował to oderwany od rzeczywistości inżynier). Warto jednak się nie zniechęcać.
Często w puli płynności, która składa się przykładowo z czterech kryptowalut: DAI, USDC, USDT, TUSD jest nierównowaga. Deponując token, którego brakuje do przywrócenia poziomu równowagi otrzymujemy “bonus”. Wystarczy zatem w odpowiednim momencie dokonać depozytu, aby zarobić już na początku dzięki arbitrażowi.
Następnie depozyt inwestora jest rozdzielany na poszczególne składowe puli i udostępniany za opłatą. Dzięki temu zdeponowane kryptowaluty zarabiają trading fees i lending fees. Dodatkową zachętę stanowią dopłaty w niektórych protokołach, takich jak Synthetix czy Ren.
Jak korzystać z CRV?
Najpierw trzeba dysponować kryptowalutami, które chcemy zdeponować w przyjaznym portfelu, takim jak MetaMask. Portfel łączy się ze stroną Curve.
Na stronie protokołu mamy wiele użytecznych informacji. Podłączenie portfela pozwala na wgląd w transakcje. Szacunkowy koszt transakcji pozwoli ocenić, czy jest to dobry czas na zasilenie puli. Rezerwy poszczególnych walut Curve pokażą, czy możemy liczyć na dobry kurs na start inwestycji.
Jaka jest rola tokena CRV?
Token CRV ma trzy główne role: uczestnictwo w głosowaniu w procesie zarządzania protokołem, staking i boosting. Aby wziąć udział, należy zdeponować CRV (vote lock) i nabyć veCRV.
Najważniejszą zaletą CRV wydaje się jednak Boosting, dzięki czemu można zwiększyć zarobki nawet 2,5x. Zdeponowanie tokenów CRV pozwala na uczestnictwo w DAO i zwiększenie udziału w podziale zysków. Podczas dokonywania transakcji weź pod uwagę wysokość opłat za transakcje.
Warto też pamiętać, że okres deponowania CRV jest najkorzystniejszy przy wyborze okresu aż 4 lat! Oznacza to pokładanie sporego zaufania w rozwój projektu.
Czy warto zainwestować za pośrednictwem protokołu Curve?
Po początkowym boomie na depozyty przyszedł czas na podsumowanie. Inwestorzy, którzy na początku działalności platformy otrzymywali dwucyfrowe stopy zwrotu, aktualnie otrzymują od 1% do 3%.
Inwestowanie w token CRV ma sens wtedy, gdy zamierzamy aktywnie uczestniczyć w ekosystemie Curve.Fi oraz “boostować” swoje inwestycje. Możliwość zwiększenia stopy zwrotu 2.5x sprawia, że inwestowanie bez tego wspomagacza nie ma na tej platformie większego sensu.
Jak inwestować w protokół Balancer?
Balancer to projekt, który automatyzuje szukanie i korzystanie z najwyższych stóp zwrotu z protokołów DeFi. Obsługa jest podobna do konkurencyjnych protokołów. Wystarczy podłączyć portfel ETH, na przykład MetaMask, aby uzyskać dostęp do pul płynności.
Balancer pozwala na umieszczanie środków w pulach publicznych. Można też tworzyć prywatne pule, korzystać ze zrobionych przez innych inwestorów udostępnionych pul czy użyć Smart Pooli. Liquidity pool może składać się, w odróżnieniu od konkurencji, z wielu kryptowalut.
Wiele kryptowalut (maksymalnie 8) w jednym poolu jest możliwe dzięki używaniu bardziej skomplikowanej formuły, porównując chociażby do Uniswapa. Constant Mean Market Maker (CMMM) pozwala na utworzenie rynku wielu aktywów i trzymanie proporcji pomiędzy nimi, w takt transakcji arbitrażystów.
Jak korzystać z ekosystemu Balancer?
Dostęp do ekosystemu uzyskamy logując się portfelem ETH w panelu zarządzania poolami. Po wybraniu pasującego nam poola wybieramy “Add liquidity” i ustawiamy Proxy, dzięki któremu będziemy oszczędzać na opłatach za gas. W dalszej kolejności potwierdzamy zapisanie środków z naszego adresu do smart kontraktu.
Zapewniając płynność w ekosystemie Balancer, dostarczyciele liquidity mogą liczyć na dystrybucję tokena BAL, służącego do zarządzania protokołem. Im więcej środków zablokuje się do dyspozycji potrzebujących traderów lub spekulantów, tym większa część dystrybucji trafi do providera.
Jakie jest ryzyko inwestowania w Balancera? Na podobnym poziomie do konkurencji. Balancer jednak ma na koncie większą wpadkę. Po włączeniu do puli możliwych kryptowalut deflacyjnych tokenów, zostało to wykorzystane do opróżnienia puli przez hackera w niespodziewany sposób.
Przyszłość rynku DeFi i kryptowalut
Jaką rewolucję niesie ze sobą DeFi? Pozwala na efektywniejsze wykorzystywanie kapitału. Oferuje nowe podejście do tradycyjnych usług finansowych, z pożyczaniem i ubezpieczaniem na czele. Konsoliduje usługi i ekosystemy wokół działających rozwiązań. To wielki postęp dla tej młodej, bo kilkuletniej dopiero branży.
Jaka jest przyszłość rynku DeFi? Można już z czystym sumieniem stwierdzić, że przekroczony został próg adopcji. Panele zarządzania poszczególnymi projektami są w miarę przyjazne początkującym użytkownikom. Instrukcje i przewodniki krok po kroku DeFi są jasne i czytelnie opisane. Smart kontrakty działają tak, jak zostało to zaprojektowane i przewidziane w intencjach ich twórców. Jest to bardzo dobry prognostyk na przyszłość.