NFT, czyli Non-Fungible Tokens to wielowymiarowa technologia, która zmieni wiele branż. Jej potencjał zostanie wykorzystany w pierwszej kolejności do redukcji kosztów. Potwierdzanie oryginalności, certyfikowanie, walidacja będzie możliwa praktycznie bez udziału ludzi, a co za tym idzie, płacąc jedynie za technologię.
W skrócie, jak samemu zrobić NFT? Są dwa sposoby na to, jak stworzyć NFT:
- pierwszy, jeśli jesteś developerem, piszesz kod, który generuje token;
- drugi, korzystasz z platformy, która za pomocą prostego interfejsu ułatwia proces tworzenia kodu i generuje NFT.
My rekomendujemy i opiszemy ten drugi. Aktualnie największy popyt na tokeny generuje “hajp” na obrazki typu Małpki lub Punki. Może przez trywializację tej technologii większość wciąż lekceważy to zjawisko.
Serwisy te są czasem opisywane w mainstreamowych mediach, a sprzedaż bije rekordy. Ma to też na celu wywołanie w większości ludzi wrażenia, że to zabawa, a nie start czegoś większego.
Co może zostać zamienione w NFT?
W rzeczywistości jednak NFT to rewolucja technologiczna, której skutkiem będzie obniżenie cen usług w IT. Tam, gdzie trzeba było serwis, specjalistę lub SaaS, będzie implementacja blockchain, tańsza o rząd wielkości. Sprawdźmy aktualne zastosowania NFT:
- sztuka,
- muzyka,
- przedmioty w grach komputerowych (sprawdźcie nasz artykuł o zarabianiu na NFT),
- kolekcje i unikalne wirtualne przedmioty,
- przedmioty i kolekcje wynikające z praw do transmisji (wydarzeń sportowych, artystycznych).
Szczególnie to ostatnie jest już w miarę sensownie umocowane w prawie. Ze względu na to, że każdy może wyemitować NFT, ważne jest dysponowanie prawami majątkowymi do wizerunku, dzięki czemu można uzyskać wyłączność.
My jednak przewidujemy, że najważniejszym zastosowaniem będzie wirtualizacja i tokenizacja aktywów z realnego świata, reprezentowanych za pomocą NFT.
Przykładem ze świata kryptowalut jest NFT reprezentujący udział w puli płynności v3 w największym w tej branży serwisie na świecie Uniswap.
Warto również pamiętać, że oprócz NFT mamy również niematerialne korzyści. Członkostwo w elitarnej społeczności i możliwości, jakie to przynosi to tylko jeden z przykładów.
Gdy chcemy stworzyć NFT, czeka nas kilka wyborów do podjęcia:
- Czy to, co chcemy stworzyć, nadaje się na NFT?
- Jaką technologię wybrać?
- Większy rynek oznacza więcej chętnych, ale prawdopodobnie też większą konkurencję i większe opłaty.
- Jaka strona, przez którą zrobimy, zareklamujemy i sprzedamy jest odpowiednia dla naszego projektu?
- Ile będzie kosztować zrobienie NFT, szczególnie, jeśli planujemy duże serie? Ile kosztuje rozesłanie i transfer NFT?
- Gdzie przechowywać NFT?
- Jak reklamować NFT?
Zagłębmy się w temat, aby potem płynnie przejść już do konkretnej instrukcji jak zrobić NFT.
Ile kosztuje zrobienie NFT?
Koszty wytworzenia NFT powinny być w głowie pomysłodawcy od początku projektowania. Najczęściej Non-Fungible Tokens tworzy się w seriach, niekiedy długich lub regularnie wznawianych.
Ethereum
Ethereum to największy ekosystem smart kontraktów. Jest to również największy ekosystem NFT. Aby wyemitować NFT w Ethereum należy mieć portfel wspierający standard ERC-721, przykładowo MetaMask lub TrustWallet.
Co prawda w czasie największej popularności do transferu ETH potrzeba było około 50-100 złotych w ETH na opłaty, czasy te już minęły. Samo generowanie NFT jest darmowe, a opłaty mogą wynieść tylko dolara lub mniej. Weź pod uwagę, że jeśli trafisz na okres niższych opłat, np. piątek lub sobota wieczór, możesz zaoszczędzić jeszcze więcej.
Binance Smart Chain
Binance Smart Chain to odpowiedź zcentralizowanej giełdy Binance na największy ekosystem, czyli Ethereum. Dzięki mniejszemu zatłoczeniu sieci BSC możemy spodziewać się dużo niższych opłat za transakcję: opłata za wyemitowanie NFT może wynosić mniej niż 1-2 zł.
WAX
Ekosystem WAX opiera się o zasoby analogiczne do sprzętu komputerowego: procesor CPU, przepustowość sieci NET i pamięć RAM. Zapisując NFT na blockchain WAX będziemy potrzebować RAM-u. Kosztu stakingu niewielkiej ilości CPU i wystarczającej ilości RAM będzie wynosił kilka WAX. Oznacza to inwestycję rzędu od kilku do 10 złotych (zakładając, że 1 WAX to 1 zł).
Polygon
Polygon to sieć, która powstała jako odpowiedź na wysokie opłaty w Ethereum. Wg twórców powstały już “gasless” services, które pozwalają na darmowe generowanie NFT. W rzeczywistości jednak warto przygotować się na wydatek rzędu kilkunastu złotych w MATIC. Warto wspomnieć, że tworzenie NFT w Polygon wspiera największa giełda OpenSea. Giełda deklaruje, że NFT tworzy się bez ponoszenia kosztów transakcyjnych.
Jak zrobić NFT na Ethereum?
Procedura zrobienia NFT w Ethereum jest prosta:
- Załóż portfel Ethereum. Rekomendujemy MetaMask.
- Podłącz portfel pod giełdę OpenSea
- Tworzenie NFT na start jest darmowe!
Przechodzimy do sekcji Create i otwiera nam się nowy ekran dodawania NFT. Wybieramy z dysku grafikę, audio lub video. Dozwolone formaty to JPG, PNG, GIF, SVG, MP4, WEBM, MP3, WAV, OGG, GLB, GLTF. Maksymalny rozmiar to 40 MB.
Na kolejnej stronie uzupełniamy opis NFT i ustawiamy różnorakie opcje, które są generyczne dla pomysłu, jaki mamy. Nasz NFT może mieć cechy (wypisane tekstem, liczbami lub pokazane w pasku stanu), nieść dodatkową treść dostępną dla nabywcy lub mieć oznaczenie, że jest tylko dla dorosłych.
Wybieramy jeszcze z rozwijanej listy w którym blockchain chcemy stworzyć NFT. Mamy do wyboru Ethereum i Polygon.
Gdy już ustawimy wszystkie parametry, klikamy przycisk “Create” i bez żadnych kosztów, w naszym profilu pojawia się token NFT.
Jak zrobić NFT na Binance Smart Chain?
Proces tworzenia NFT na Binance Smart Chain wymaga założenia konta na Binance.
Sekcja NFT na Binance dostarcza znakomitą instrukcję po polsku jak tworzyć NFT na BSC.
Następnie można wystawić wygenerowany token w sekcji NFT, która jest dostępna dla wszystkich użytkowników największej giełdy kryptowalut.
Jak zrobić NFT na WAX?
WAX to ekosystem NFT, który opisywaliśmy już w kontekście gier NFT i zarabianiu na nich. Zaznaczyliśmy już wcześniej, że potrzeba “wypożyczyć” zasoby mocy obliczeniowej i pamięci aby korzystać z blockchaina WAX. Można łatwo zrobić to chociażby w Portfelu WAX Cloud Wallet. Głównym zastosowaniem WAX-a jest aktualnie AlienWorlds, Upland i inne gry, można jednak zrobić tam własny NFT.
Aby dodać własny NFT udajemy się do Atomic Market, a właściwie do jego sekcji Atomic Hub, który jest jednym z większych rynków NFT. Logujemy się WAX Could Walletem.
Dodanie NFT wymaga najpierw utworzenia Kolekcji. Wybieramy jej nazwę, która ma restrykcyjne wymagania (musi mieć dokładnie 12 znaków, małe litery i cyfry od 1 do 5).
Następnie należy określić Schema, czyli strukturę NFT. Domyślny zawiera:
- Name (nazwa)
- Img (obrazek)
Wygenerowanie NFT polega na wypełnieniu wszystkich określonych wcześniej pól i wgraniu grafiki lub animacji.
Po wyklikaniu wszystkich pól możemy przejść do “Create Asset”.
NFT pojawią się na naszej “Inventory list” i są od razu gotowe zarówno do sprzedaży na Atomic Hub, jak i do przesłania do kogoś innego lub nawet wysłania jako prezent.
Warto pamiętać o tym, że pierwszeństwo wyświetlania mają konta o statusie “Whitelisted”. Zwykłe konto w WAX Could Wallet i jego NFT nie będą wyświetlane większości użytkowników, ponieważ system domyślnie zaznacza wyświetlanie tylko NFT od kont o potwierdzonym statusie.
Jak zrobić NFT na Polygon?
Proces tworzenia NFT na OpenSea jest analogiczny do Ethereum. Należy jednak wybrać z listy rozwijanej “Polygon” tuż przed utworzeniem NFT.
Gdzie sprzedawać NFT?
Sprzedaż NFT to temat na osobny artykuł. Spróbujemy się jednak zmierzyć krótko z aktualnym stanem rynków. Rynek NFT jest jeszcze niedojrzały i wszystkie dane są orientacyjne.
Możemy podzielić rynek NFT na wiele kategorii, głównie jednak rozpatrujemy transakcje w (uporządkowane wg kapitalizacji):
- Metaverses,
- Sztuce,
- Gamingu,
- Sporcie,
- Kolekcjach,
- Tokenach użytkowych.
Pod względem liczby transakcji wygrywają jednak zdecydowanie Gaming i Kolekcje (ok. 75% liczby wszystkich).
Gdzie można sprzedawać NFT? Największym otwartym rynkiem NFT jest OpenSea. Kolejnymi popularnymi stronami są Rarible i SuperRare. Następne w kolejności są KnownOrigin, Foundation, MakersPlace, NiftyGateway.
Dla tokenów WAX największy jest wspomniany już przez nas Atomic Hub. Axie Infinity, NBA TopShots, CryptoPunks mają swoje giełdy.
Serwisy powiązane z konkretnymi tokenami, takie jak BakerySwap, SolanArt czy serwis NFT giełdy kryptowalut Binance zyskują szybko na popularności.